Usvojen još u junu mesecu, Pravilnik o kriterijumima za sticanje statusa istaknutog umetnika, odnosno istaknutog stručnjaka u kulturi, koji je doneo Nacionalni savet za kulturu, ostaje do daljnjeg mrtvo slovo na papiru. Konkurs za dobijanje ovog "zvanja" trebalo je da bude odavno raspisan, ali zbog nedostatka stručnog tima koji bi to sproveo u delo, kao i hronične besparice - sve je odloženo, i to, po svoj prilici, na duži rok.
U obimnom Pravilniku najpre su navedeni zajednički kriterijumi za dobijanje ovog statusa, a to su: kontinuitet umetničkog rada tokom poslednjih dvadeset godina, potvrđena vrednost umetničkog doprinosa kulturi, nagrade i priznanja i pozitivan sud stručne javnosti, odnosno odgovarajućih umetničkih udruženja.
- Status istaknutog umetnika donosi zagarantovano penziono, socijalno i zdravstveno osiguranje, koje bi trebalo da se finansira iz republičkog, a ne, kao do sada, iz opštinskog budžeta - kaže, za "Novosti", Duško Paunković, predsednik Nacionalnog saveta za kulturu. - Ovo je, pre svega, važno za samostalne umetnike, dok je za zaposlene i penzionere to počasno zvanje.
Kriterijumi su, inače, vrlo precizni i, moglo bi se reći, vrlo zahtevni. Kada je o književnom stvaralaštvu reč, u pravilniku je navedeno, između ostalog, da autor ima četiri objavljene knjige, odnosno 15 dramskih dela izvedenih na radiju i TV ili šest objavljenih, da je zastupljen u antologijama, da ima pozitivne ocene kritičara, da su mu dela uvršćena u programe obrazovanja, da su prevedena u inostranstvu. Traži se i da je pisac ovenčan nekom od vodećih književnih nagrada (Ninova, Oktobarska, "Andrićeva" "Milan Rakić", "Vasko Popa", "Zmajeva", "Žička hrisovulja", "Meša Selimović"...) ili vrednim međunarodnim priznanjima.
Od onih koji se bave likovnim stvaralaštvom, za status istaknutog umetnika moraju da imaju retrospektivnu izložbu ili multimedijsku prezentaciju u muzejskoj ili galerijskoj instituciji od nacionalnog značaja, šest učešća na kolektivnim izložbama, dela u kolekciji muzeja ili galerije od nacionalnog značaja, tri realizovana dela monumentalnih dimenzija, učešće na grupnim izložbama u inostranstvu...
Uslovi za pozorišnog reditelja su da je režirao 20 predstava u profesionalnim teatrima, 60 na radiju, kao i 90 u medijima. Istaknuti pozorišni glumac mora da ima 20 glavnih ili velikih uloga, 40 srednjih, 96 manjih i 600 glumačkih zadataka u medijima.
Za izvođača zabavne, pop, rok i narodne muzike uslovi su 600 minuta snimljenih pesama, nastupi u renomiranim koncertnim dvoranama, nagrade na takmičarskim festivalima visokog ranga.
- Estrada neće biti privilegovana, a izvođači kao što su Jelena Karleuša i Svetlana Ražnatović, siguran sam da neće dobiti ovaj status, jer su oko toga članovi Nacionalnog saveta bili jedinstveni. Da nekom savetu posle nas ne bi palo napamet da to menja, tražili smo izmene i dopune Zakona o kulturi, u kojima bi estrada bila regulisana na drugačiji način - objašnjava Paunković.
Pravilnikom o kriterijumima za sticanje statusa istaknutog umetnika obuhvaćeni su i prevodioci, izdavači, bibliotekari, konzervatori, kompozitori, operski pevači, baletski igrači, arhitekte, dizajneri, karikaturisti, ilustratori, grafičari, umetnički fotografi, kostimografi...
KONKURISALO 76 USTANOVA
Istovremeno sa kriterijumima za sticanje statusa istaknutog umetnika, Nacionalni savet za kulturu usvojio je i Pravilnik za sticanje statusa ustanova kulture od nacionalnog značaja. Konkurs za ustanove kulture je završen, čeka se formiranje komisije koja će pregledati prijave kandidata, a poslednju reč daće Nacionalni savet. Kako nam je rekao Duško Paunković, na konkurs se prijavilo 76 institucija, među kojima su svih 26 republičkih ustanova kulture:
- Ustanove koje steknu status nacionalnih, dobijaće 45 odsto sredstava iz republičkog budžeta za njihove potrebe i imaće prioritet na konkursima za konkretne projekte.
NAJVIŠE LIKOVNjAKA
Prema podacima republičke Poreske uprave, prošle godine je registrovano 3.100 samostalnih umetnika. U Beogradu, kao najvećem kulturnom centru, u 14 umetničkih udruženja ima ih oko 1.500. Najviše je likovnjaka: u ULUPUDS-u oko 500, a u ULUS-u više od 600 članova.
