Istorijski muzej Srbije, posle 50 godina postojanja, prvi put je dobio izložbeni prostor na Trgu Nikole Pašića, koji će u petak svečano biti otvoren izložbom “Karađorđevići i Obrenovići u zbirkama Istorijskog muzeja Srbije”.
Posetioci će imati priliku da vide više od 400 originalnih predmeta koji su pripadali rodonačelnicima novovekovnih srpskih dinastija - Karađorđu i Milošu i njihovim naslednicima: od oružja korišćenog u Prvom srpskom ustanku, preko kraljevskih insignija Petra I Karađorđevića, do onih kojima su se pripadnici vladarskih porodica služili u privatnom životu.
- Uspeli smo da potpuno obnovimo 1.200 kvadrata izložbenog prostora - kaže za “Novosti” Miroslav Živković, direktor Istorijskog muzeja Srbije. - Urađena je kompletna rasveta, klimatizacija, stavljen je nov parket... Za kratko vreme, sa malo ljudi i minimalnim sredstvima, utrošeno je samo 11,5 miliona dinara, uz izuzetan napor uspeli smo da napravimo čudo. Ekipa je radila 14 sati dnevno. Kad završimo drugu fazu, nadamo se da ćemo od države dobiti novac za rekonstrukciju još hiljadu kvadrata. Ovo će sigurno biti najlepši muzej u Beogradu. Tada ćemo uraditi i stalnu postavku, koju Muzej nije imao od svog osnivanja.
Postavku izložbe o dve srpske dinastije čine najvredniji primerci iz fonda Istorijskog muzeja Srbije.
- Gotovo svi izloženi eksponati predstavljaju luksuzne predmete, čiji su izgled, poreklo i materijal bili u funkciji potvrde statusa, bogatstva i moći njihovih vlasnika - kaže Andrej Vujnović, autor koncepcije izložbe i muzejski savetnik u Istorijskom muzeju. - Izloženi su i eksponati koji svedoče o određenim događajima: marama vožda Karađorđa sa karakterističnim čvorom - znakom njegovog tajnog povratka u Srbiju 1817. godine, ključ od prostorije u kojoj su se krili kralj Aleksandar i Draga Obrenović neposredno pre ubistva u Majskom prevratu 1903. godine, drama “Slivnica”, napisana na nemačkom jeziku, koju je kralj Milan Obrenović objavio u Hamburgu pod pseudonimom Harun al-Rašid, kao i odeća kneza Mihaila Obrenovića, u kojoj je ubijen u Topčideru 1868. godine.
Među eksponatima se svojim umetničkim kvalitetima i istorijskim značajem izdvajaju kraljevske insignije: šar, žezlo, kopča za plašt, krunidbeni plašt od venecijanskog pliša i svile opasan hermelinom prvi put izložen nakon restauracije i jedina sačuvana srpska kruna - kruna kralja Petra I Karađorđevića, izlivena po nacrtu Mihaila Valtrovića od gvozdene ručke topa vožda Karađorđa u čuvenoj radionici braće Faliz u Parizu, koju je kralj Petar I nosio samo jednom - na svom krunisanju 1904. godine na stogodišnjicu Prvog srpskog ustanka. U postavci je i voždov jatagan belosapac sa raskošnim ornamentima, sablja Aleksandra Obrenovića sa devizom dinastije Obrenović Tempus et meum ius (“Vreme i moje pravo”), nakit porodice Obrenović poručen za vreme prve vladavine kneza Miloša urađen između ostalog i u poznatoj bečkoj juvelirnici “Svoboda”, originalna platna poznatih slikara Uroša Kneževića, Jozefa Grandauera, Paje Jovanovića i Uroša Predića, nameštaj koji je nekada krasio enterijere srpskih dvorova...
- Izuzetna važnost ovih eksponata ogleda se ne samo u tome što pružaju dragocene podatke o njihovim vlasnicima, predstavljajući tako neprocenjiv izvor za istraživače mnogih naučnih disciplina, već i zbog činjenice da je sačuvan samo mali deo zaostavštine obe porodice - objašnjava Vujnović. - Razlog za to su pre svega istorijska zbivanja, koja su obeležila trajanje ove dve dinastije: dinastičke smene i promene, ratovi, pljačke i razaranja, izgon, nebriga...Tragičnu sudbinu porodice ili nekog njenog člana pratila je i tragična sudbina njene zaostavštine. Tako je veliki deo nestao sa njihovim silaskom sa istorijske scene: Obrenovića 1903. godine posle Majskog prevrata, Karađorđevića 1941. godine kada su napustili zemlju.
KATALOG I MONOGRAFIJA
Izložbu prati obiman katalog, koji obuhvata samo predmete za koje se sasvim pouzdano zna da su pripadali članovima ovih dveju dinastija. Tekst kataloga, koji na preko 200 strana detaljno opisuje više od 300 predmeta, priredila je muzejska savetnica Slađana Bojković, dok je dizajn osmislila kustoskinja Izabela Martinov Tomović. Na svečanom otvaranju javnosti će biti prezentovana i monografija “50 godina Istorijskog muzeja Srbije”, publikovana povodom značajnog jubileja. Monografija, koju je dizajnirao Rastko Šurdić, pruža uvid u istorijat Muzeja, njegove zbirke i aktivnosti.
OTVARANjE
Rekonstruisani Istorijski muzej Srbije otvoriće predsednik Tomislav Nikolić. Tom prilikom predsednik će Istorijskom muzeju uručiti Sretenjski orden trećeg stepena, a povodom 50 godina postojanja i uspešnog rada. Zvanicama će se obratiti Bratislav Petković, ministar kulture i informisanja. Izložba o Karađorđevićima i Obrenovićima biće otvorena do septembra, a tokom njenog trajanja svakog dana biće organizovana stručna vođenja kroz postavku.
